Herberg Schans van St. Andries
De oudste naam van het huis komen we tegen bij de heffing van de belasting uit 1561 waar ‘Jan Janssoon in ’t Vaendel’ (ook Vliegende Vaendel) de 10e penning betaalde. Rond 1600 begon Jan Crijnsz hier een herberg. Hij veranderde de naam in ‘Schans van St. Andries’. Dat hield mogelijk verband met de overwinning van prins Maurits op het Spaanse leger. Maurits veroverde in 1600 na een uitputtende belegering het fort met die naam, een groot militair bouwwerk tussen Maas en Waal. Deze huisnaam werd later versimpeld tot Sint Andries Schans, Andries Schans of Sint Andries.

Joos van Erp, mitten swaerde onthalst
Er werd niet alleen in het land gevochten, maar ook in de herberg van Jan Crijnszoon. In de nacht van zaterdag op zondag 6 en 7 januari 1607 greep de in Londen geboren Joost van Erp in blinde woede naar zijn poignaert (dolk) en stak zo diep in de borst van Jans stiefzoon Jan Gerritz., dat die ter plaatse overleed. Dit, vonden de Schepenen, kon niet ongestraft blijven. Joost werd meegenomen, gevangen gezet en veroordeeld tot het schavot bij het stadhuis om ‘aldaar Mitten swaerde onthalst ende geëxecuteert te worden, datter de doot navolcht’. (Dit gebeurde op dezelfde plek waar Baltasar Gerards, de moordenaar van Willem van Oranje, 22 jaar eerder ter dood werd gebracht). Zijn goederen werden in beslag genomen ten behoeve van de Graeffelicheijt. De verplichte vergoeding voor het verblijf in de gevangenis en het proces kon hij niet betalen omdat hij ‘geen middel had de costen te betalen’.

In de herberg werd de stiefzoon van de waard bij een ruzie vermoord. De dader was Joos van Erp, die ten slotte naast het stadhuis op de Markt werd onthoofd. In een oud Delfts Crimineelboek is een beschrijving van deze gebeurtenis te vinden. Transcriptie Aart Struijk.

Vaak doorverkocht
In 1621 liet Jan Crijnszoon, die toen al ziek was, zijn testament opmaken. Zijn weduwe verkocht het huis later aan de “glaesmaker” Jan Jacobs. Daarmee verdween de herberg, maar de naam bleef nog ongeveer 40 jaar in gebruik. Er gebeurde van alles. Johannes Rosemond begon er een kousenwinkeltje. Hij had het huis in 1716 van de overleden Alida van der Wilt gekocht; samen met de nagelaten boedel en alle goederen zoals: ‘De onderlages van de bedstees, alsmede de bottelrij planken, idem de kleerstocks (---) en het trapje tot de turfzolder’. Hij betaalde er ƒ1200.- voor. Het pand verwisselde achttien(!) keer van eigenaar voordat Philippus Lugtigheid het in 1828 kocht.

Op de kaart van Braun en Hogenberg (ca 1590) zou Vrouwenregt 5 het derde huis links van de Trompetstraat moeten zijn.	Een vogelvluchtblik op het Vrouwenregt vanaf de Kaart Figuratief.	Tussen de gele lijnen het huis in 1832. Kaart HisGis Fryske Academie

Achter de Nieuwe Kerk
Tot aan het begin van de 19e eeuw ontbrak er een naam voor deze straat. De huizen werden aangeduid als “achter de Nieuwe Kerk”. Andere benamingen kwamen ook voor. Het zijn vaak meer beschrijvingen: ‘der eerste strate die over dat marctveld gaet ten Oestende’ (1381). Of: “after die Nieukerc”, in 1432, maar dat is vooral oud-Nederlands voor ‘achter de Nieuwe Kerk’. De straat werd ook wel gezien als een deel van het Oosteinde.
In de Verponding van 1620 heet het “Van den houck van den Nieuwen Langendijck tot den houck van St. Ursulenstraet” (Trompetstraat). ‘Vrouwenregt’ werd pas voor het eerst genoemd toen ‘Laurens Jongeneel in 1821 toestemming kreeg zijn huis, in wijk 4 nr. 244, op ‘t Vrouwenregt (nu nr. 12) te verbouwen’. Peter van der Krogt herinnert er aan in zijn boek Straatnamen van Delft. Of er een relatie was met ‘Ackersdijk en Vrouwenregt’, in die tijd een buurgemeente langs de Schie, is nog niet in de bronnen teruggevonden.

Achter de Nieuwe Kerk, een foto van een oud glasnegatief, Brinio-collectie RCE	Een foto van het Vrouwenregt op een moment dat de Langendijk nog een gracht was.

Philippus Lugtigheid: boer en handelaar
Lugtigheid kocht het pand twaalf dagen voor de geboorte van zijn eerste kind, op 12-2-1828. Vier maanden eerder was hij met Dirkje van den Berg getrouwd. Beiden kwamen van buiten de stad; Philippus uit Pijnacker en Dirkje uit Delfgauw. Helaas zijn er geen foto’s van het bruidspaar, maar van de bruidegom is het uiterlijk bekend: lengte: 1 meter 77, aangezicht: langwerpig, voorhoofd: smal, ogen: blauw, neus/mond: groot, haar en wenkbrauwen: blond, merkbare tekenen: pokdalig.
Hij betaalde ƒ750,- voor zijn aankoop. Verkoper was de winkelier Nicolaas Lubek, die samen met zijn vrouw een stukje verderop op de hoek Vrouwenregt-Nieuwe Langendijk, een kruideniersaffaire runde. Bang voor de concurrent had hij in het koopcontract laten vastleggen dat de koper hier geen kruidenierswinkel mocht ‘opereeren’, of ‘in zodanige andere artikelen (mocht handelen) zolang dat de verkoper eigenaar zou zijn van het huis wijk 4 nummer 291’. Pas vijftien jaar later werd dit huis verkocht.
Lugtigheid was aardappel- en melkverkoper, maar de ‘geboren’ handelaar kocht in de loop der jaren ook vee, huizen, wei- en bouwland. In 1839 kreeg hij de kans vijf huizen naast de achteruitgang in de Trompetstraat te kopen. Hier stalde hij ’s winters zijn koeien, ’s zomers bracht hij ze naar zijn weiland vlakbij de Oostsingel. De verse melk werd in de winkel verkocht. Voor de boeren was het een gouden tijd; ze verdiende veel geld met de export van slachtvee naar Engeland en met de handel in boter en kaas.

Stinkende moddergoten in de Trompetstraat
Het zal duidelijk zijn dat al die koebeesten, die in de winter in de stad op stal stonden, voor een flinke strontlucht in de omgeving zorgden. Maar in de 19e eeuw brak langzamerhand de nieuwe tijd door, met moderne voorzieningen. In 1864 had Philippus schoon genoeg van de stank en diende hij samen met Johannes Vierdag en Petrus Bender een verzoek in bij de Burgermeester en Wethouders ‘om het riool ook in de Trompetstraat te leggen’. In het belang van ‘hunne lokalen der melk bewaring en zuivel bereiding’, omdat zij vaak last hadden van ‘de bedorven lucht uit de moddergoten (---) zelfs van onreinheden die op een andere plaats te hooren te worden gebragt’.
Dat riool kwam er blijkbaar niet, want zelfs honderd jaar later werden er nog steeds poeptonnen opgehaald in de Trompetstraat. Zelf mochten de boeren hun mestschuit niet in de gracht laten liggen. De koeienmest uit de stallen werd verkocht aan de tuinders. De boeren voeren met hun volle mestschuiten door de grachten en het Rijn-Schiekanaal naar de tuinderijen buiten de stad.

De poeptonnen, de stank en de knoeiboel waren in doorn in het oog. Lugtigheid en zijn buren vroegen om een riool, maar dat kwam pas een eeuw later.	De poeptonnen belandden uiteindelijk bij een gemeentelijk afvalbedrijf aan de Staal.

Philippus viel in de prijzen
In 1864 won Lugtigheid, tijdens de jaarlijkse vee- tentoonstelling in Leiden, een 2e en twee 3e prijzen met zijn melkgevende koeien beneden de vijf jaar. Hij kreeg 35 gulden en een mooie oorkonde mee naar huis. Of hij met de trekschuit, de trein, paard en wagen of lopend door de regen de ruim 20 km naar Leiden met zijn koeien aflegde is niet bekend. Volgens een verslag in de Rotterdamsche Courant was het tentoonstellingsterrein door het slechte ‘weder’ wel erg slikkerig en slibberig.

De hele familie op een kluitje
Er waren ook droevige tijden. Van de twaalf kinderen die het echtpaar kreeg bereikten er slechts vier de volwassenheid. Ze bleven, na hun trouwen, dichtbij in de door hun vader gekochte stadsboerderijen wonen: Elizabeth Maria, getrouwd met Hendrik Bukman (zie Vlamingstraat 51), Pieter (bleef thuis wonen), Adriaantje, getrouwd met Reinier van Witteloostuijn (zie Vlamingstraat 49) en Cornelis, getrouwd met Aaltje Bregman (zie Rietveld 147), allen boer of getrouwd met een boer.

Twee dochters van de familie Lugtigheid woonden in de buurt, Adriaantje en Elisabeth Maria.

Op 66-jarige leeftijd werd het voor Philippus tijd om ruimte te maken voor zijn oudste zoon Pieter. Hij verhuisde met zijn vrouw Dirkje van den Berg naar nummer Vrouwenregt 4. Dat huis had hij al eerder gekocht en hier zou hij in 1878 overlijden. Arm is hij niet gestorven, tijdens zijn leven had hij een vermogen van ƒ148.132,79 vergaard! (Lees hier de boedelinventaris.)
Vrouwenregt 5 zou ruim honderdvijftig jaar familiebezit blijven, maar het werd doorgaans verhuurd. De meeste nazaten Lugtigheid hadden meerdere panden in de buurt.