De 19e eeuwse burgemeester van Schipluiden D.J. Ammerlaan, Dirk voor wie hem kenden, was een belangrijke man. Hij woonde op de ‘boerderij-buitenplaats’ Kerkpolderkade 71 (nu Tramkade 24) in de Kerkpolder en heeft de voormalige boerderij Tramkade 14 laten bouwen. Behalve burgemeester was hij boer, eigenaar van een bank, hoogheemraad van Delfland, en kerkmeester van de Jacobuskerk. Hij kon goed bij de bel; dat is een lokale uitdrukking voor iemand die goed bij kas is. Hij had veel land in de Kerkpolder en de Hodenpijlse polder.
Op 29 december 1870 kreeg hij tijdelijk vrijstelling van grondbelasting voor het bouwen van een bouwmanswoning ofwel boerderij op de percelen C 351-357 aan de Tramkade tussen Den Hoorn en Schipluiden. Dat werd dus het pand Tramkade 14. Een bouwtekening is helaas niet bewaard gebleven.

Hallehuisgroep
De boerderij behoort in oorsprong tot de Hallehuisgroep (driebeukige stalindeling) en is van het voergangtype (smalle middenbeuk in de stal). De dakvorm is T-vormig, het voorhuis wordt daarom dwarshuis genoemd. Het dwarshuis, groot 10,5 x 5 m heeft drie verdiepingen.
De kelder is het Deense type met zeven luiken, gestuukte ronde troggewelfjes en gemetselde koelbakken met wateraanvoer uit de Gaag. De opkamer heeft vier ramen aan de voorzijde met zicht op de Gaag.
Boven de opkamer bevind zich een lage zolder met drieluikvensters, zogenoemde ”Engelenramen”.
De voorzijde van de woning is gestuukt en voorzien van zogeheten “IHS”- emblemen. (Lees meer over IHS-emblemen) De overige muren zijn opgetrokken met rijnsteen en een ‘mes dunne’ voeg. De aanbouw aan het dwarshuis is 30 meter lang en 10,5 meter breed. Daarvan is 18 meter als bedrijf in gebruik.
De brandmuur van de boerderij heeft drie stookplaatsen, twee voor kachels en één schouw met broodoven en waterfornuis. Op de zolder bevindt zich de rookkast voor het vlees.
Het pand is met pannen gedekt en heeft in begin van de twintigste eeuw nog een aanbouw gekregen, de zogenaamde zijstal, groot 11x4 m. Er zijn later moderniseringen uitgevoerd.

Tramkade
Het gebied waar de boerderij staat was vroeger de zelfstandige gemeente Hodenpijl. In 1855 is zij samen met een ander dorpje bij Schipluiden gevoegd. Tegenwoordig is het adres ingedeeld bij Den Hoorn. Samen met Maasland vormen deze dorpen samen de gemeente Midden-Delfland.
De Tramkade is vernoemd naar de (stoom)tram, die er van 1910 tot 1972 reed. De kade ligt tussen Den Hoorn en Schipluiden. In oorsprong was het een ‘jaagpad’, vanaf 1645 als zodanig in gebruik. Op de kaart van Kruikius (1712) wordt hij als Polderkade of Zandpat beschreven. Later werd hij ook bekend als Kerkpolderkade. Na de reformatie is er in de Kerkpolder een katholieke schuilkerk geweest, vlakbij het huidige huisnummer 24. Toen de katholieken weer openlijk mochten ‘kerken’, is er aan de overkant van de Gaag een echte kerk gebouwd, nu Op Hodenpijl. De eerste Kerkbrug ter plaatse dateert van 1797.
In deze omgeving verrees dus de nieuwe boerderij van Dirk Ammerlaan, die hij verhuurde aan Dirk Koppert. Pachter Koppert betaalde in 1872 (met kerstmis) ƒ 2.377 pacht voor woning, schuur en bijna 26 ha land. Ammerlaan had het land in de Kerkpolder rond 1843 gekocht van Ary Koppert, de vader van Dirk. Dirk woonde er met zijn gezin tot 1882 en vertrok toen naar Schiedam. In 1879 betaalde hij voor het laatst pacht aan Ammerlaan, ƒ1890. Het ging dus niet goed. Dat bleek ook het jaar daarna.

Rampspoed
Op 1 mei 1880 sloeg het noodlot toe. Dirk Ammerlaan maakte op die dag een eind aan zijn leven. Tot 1 mei stond onder elke aangifte van geboorte en overlijden de krachtige handtekening van deze burgemeester. Maar op 3 mei werd de aangifte van zijn overlijden getekend door de heer N. van Wijk. Deze periode was voor veel boeren een moeilijke tijd. Vanaf 1850 tot circa 1875 zagen ze hun inkomsten jaarlijks toenemen en leek er een toekomst van gouden bergen weggelegd. Velen hebben toen op krediet grote sommen geïnvesteerd in land en nieuwe boerderijen. Toen vanaf 1875 de landbouwprijzen kelderden, stortte deze zeepbel in en dat kostte vele slachtoffers. Ammerlaan was er daar hoogstwaarschijnlijk één van. Na zijn overleden bleken er grote schulden te zijn.

Notaris Van Berckel maakt inventaris op
De Delftse notaris Van Berckel maakte op 15 juni in het bijzijn van getuigen en familie de inventaris op van Ammerlaans. Een hele klus. Hij wandelde 43 bladzijden lang van kamer naar kamer in het grote huis Tramkade 24. Van sieraden en kristal, van meubilair tot paarden en rijtuigen, en van boter tot brandhout, alles werd nauwkeurig in de beschrijving opgenomen. Het ging natuurlijk ook om alle onroerende goederen, zoals Tramkade 14, en er was er een waslijst van vorderingen en schuldeisers.
De aanwezige Cornelis Langeveld, koopman te Delft, werd gemachtigde, evenals een Arnoldus Theodorus Ammerlaan, student aan het groot seminarie in Warmond. Uiteindelijk kwam er een openbare verkoping in de Buitensociëteit Reineveld aan de Haagweg in Vrijenban. Nu hoort dit gebied bij Delft. Deze sociëteit stond ten noorden van de huidige Reineveldbrug. Het prospectus van notaris van Berckel zag er goed uit, compleet met ingekleurde plattegrond. Op de veiling werd door twee partijen geboden, te weten het Meisjeshuis in Delft en door de heer W.F.D Mutsaers uit Den Haag. Deze laatste was een afgezant van Barones Van Brienen.
De bouwmanswoning kwam tenslotte met een groot deel van het onroerend goed in de Kerkpolder in bezit van Barones van Brienen.

Van Brienens uit Pau (Frankrijk) eigenaar 1880-1908
Wie zijn de Van Brienens? De barones woonde als Jonkvrouw Marie Elisabeth Caroline Josephine Ghislaine van Brienen te Pau in Frankrijk. Zij werd op 10 september 1853 geboren uit het huwelijk van Hendrik Jan Baron van Brienen met Marie Philippine Mathilde Eugenie Ghislaine van der Linden Barones d’Hoogvorst. De van Brienens bezaten onder meer het huidige Hotel des Indes (toen een woonhuis) en het landgoed Clingendael in Den Haag. Marie van Brienen was 27 jaar toen ze boerderijen (voor ruim ƒ 400) en land kocht op de openbare verkoping in Delft. Uit nota’s blijkt dat ze Arie Kleijweg opdracht gaf om vruchtbomen en aalbessenstruiken te planten bij de pas verworven woningen. De familie had kennelijk belangstelling voor “groen”. Een nichtje van de barones ging in 1885 naar Japan om plantmateriaal te kopen voor de Japanse tuin van het Landgoed Clingendael.
Marie kwam in 1882 al te overlijden. Zij was niet getrouwd. Haar vader was al overleden; haar moeder, de oude barones, was erfgename. In relatie met Tramkade 14 is er niet veel over het tijdperk van de Van Brienens bekend. Alle zaken werden geregeld door zaakwaarnemer Mutsaers.

Radboudstichting kreeg een schenking
Vanaf 1908 is de Radboudstichting – stichter van de Katholieke Radboud Universiteit in Nijmegen -- eigenaar van het onroerend goed met daarin onder meer de boerderij Tramkade 14. Deze stichting bestond in 2005 honderd jaar en gaf een boek uit over het ontstaan van de academische opleiding. Daarin valt te lezen dat zij voor het stichten van de universiteit in augustus 1908 voor ƒ 680.000, - aan onroerende goederen ontvingen, zoals vele Zuid-Hollandse boerderijen en het land, dat erbij hoorde.
Alle eigendomsbewijzen en correspondentie bevinden zich in het KDC (Katholiek Documentatie Centrum), onderdeel van de bibliotheek van de universiteit. Er is bijvoorbeeld een afschrift van een ruilcontract met de van Brienens en het kerkbestuur van de Heilige Jacobuskerk, opgemaakt door de notaris van Berckel.
Ook is er correspondentie van Mutsaers met de Westlandse Stoomtram Maatschappij (WSM) over de verkoop van grond voor het tracé van de trambaan. Over de trambaan reed jarenlang een (goederen)treintje naar Schipluiden en verder.
De feitelijke schenking door de Van Brienens aan de Radboudstichting was in deze archieven niet terug te vinden. Maar onder de vele kardinalen, bisschoppen en priesters die op stap waren om financiën te verwerven, was ook een monseigneur B. Mutsaers…Mogelijk was hij familie van de zaakwaarnemer van Marie van Brienen.

Bijna zeventig jaar eigenaar
De Radboudstichting bleef eigenaar van 1908 tot 1976. Dit tijdperk valt grotendeels samen met het leven van de familie Roeling, die pachter en bewoner van Tramkade 14 was in deze jaren. Deze familie kwam hier in 1882 en zij zou blijven tot 1979. Meerdere generaties hebben hier bijna een eeuw lang ‘geboerd’. Als pachters waren de Roelingen de opvolger van de familie Koppert, die (zie hierboven) in mei 1882 naar Schiedam vertrok. Arnoldus (Arend) Roeling (geboren 16-02-1860) en Marie de Vette meldden zich toen als de nieuwe huurders. Ze kwamen uit Kethel, een dorpje op de grens van het huidige Midden-Delfland, in 1941 samengevoegd met Schiedam.

Geharrewar over de Kerkbrug
Uiteraard gaat Roeling pacht betalen aan de nieuwe eigenaar, evenals nog drie boeren in de directe omgeving. Van deze periode zijn veel verslagen in het archief bewaard gebleven. De rentmeester kwam jaarlijks langs om de financiën door te nemen, te kijken hoe het ging en hoe de staat van het eigendom was. Daar werden verslagen van gemaakt.
De nieuwe eigenaar investeerde niet veel geld in de boerenbedrijven, noch in wegen er naar toe. Alleen het hoogst noodzakelijke werd gedaan. Er bestaat bijvoorbeeld een dik dossier over de Kerkbrug. In de lange periode, dat de Radboudstichting eigenaar is, is er gemopper over de staat van onderhoud van deze brug. De grote vraag was: wie zal dat betalen.
In 1910 wordt de rekening van de Kerkbrug van de meester-timmerman Albert van den Ende uit Schipluiden, groot ƒ 4149, - voor de helft betaald door de Radboudstichting. Een kwart komt ui de kas van het kerkbestuur en een kwart van de gebr. Ammerlaan. In begin van de tachtiger jaren is de brug overgegaan naar de gemeente Schipluiden, maar ook dat verliep niet simpel.

Wijk B
De eerste Roelings werden ingeschreven in het bevolkingsregister van de burgerlijke stand, op het adres “wijk B Kerkpolderkade nr. 60, 65 en 69” op 4 mei 1882. Arend en Marie kregen zeven kinderen: Arend, Thomas, Dorus, Henkie, Mie, Agaath en Kee. De laatste drie waren lang bekend als “tante” in deze buurt. Henkie werd als tienjarige jongen het slachtoffer van een tragisch ongeval. Hij klom samen met een vriendje op het dak van het ouderlijk huis. Toen hij op een zeker moment zag dat zijn vader er aan kwam, schrok hij zo, dat hij van het dak viel. Hij overleefde het niet.
In 1928 stopte Arend sr met ”boeren” en werd het bedrijf opgesplitst. Zoon Thomas bleef in de ouderlijke woning met 14 ha grond. Zoon Dorus bouwde een nieuw onderkomen met een stal erbij, vlak naast het ouderlijk huis. Hij ging aan de slag met 13 ha land. Hun broer Arend vertrok naar Nootdorp en werd daar ook boer. Toen Thomas trouwde werd er bij de boerderij van zijn broer Dorus een stuk aangebouwd, als woning voor hun ouders. Thomas (1899) trad in het huwelijk met de even oude Catharina Gertrude Ammerlaan. Ze kregen samen tien kinderen, vijf meisjes en vijf jongens. Eén van de zoons heette natuurlijk Arend. Vader Thomas overleed in 1962. Zoon Arend Roeling jr. werd de derde generatie Roeling op de boerderij.

Veranderingen
De familie Roeling heeft veel zien veranderen in de jaren dat zij hier woonde. Pal voor hun huis werd de spoorlijn voor de “tram” aangelegd. Arend jr. is als schooljongen vaak meegereden. De tram/trein met kolen voor het Westland was zwaar en reed langzaam. Daardoor kon je op de treeplank springen. Bij de Trambrug minderde hij vaart en kon je er weer afspringen.
Zoals bij veel woningen in die tijd, was er een “plee”, buiten in een apart hokje. Na de komst van het “water closet”, werd de plee een wc, die je kon doorspoelen en die binnen in huis kon worden ingericht. Dat gebeurde dus ook.
Op zeker moment werd een karnmolen in gebruik genomen, om uit aangezuurde melk boter te kunnen scheiden. Een paard hield zo’n karnmolen in beweging. Met de komst van de zuivelfabriek werd de karnmolen overbodig. Zo raakte hij bij de familie Roeling weer in onbruik. In 1903 werden koelbakken in de kelder aangebracht, maar melktank is net niet gebouwd. De familie Roeling heeft op Tramkade 14 twee oorlogen meegemaakt. Uit de Tweede Wereldoorlog dateert het verhaal dat de machinisten wel eens briketten kolen “verloren” en daarvoor “beloond” werden met een kannetje melk. Maar er moesten ook Duitsers worden ingekwartierd in de grote wagenschuur.
Grote verbetering was de aanleg waterleiding, pas in 1962. Tot die tijd waren de bewoners aangewezen op een pomp.

Eigenaar in 1976
Arend jr trouwde in 1976 met Ina Fase. In dat jaar kreeg hij ook de mogelijkheid om de boerderij van de Radboudstichting te kopen. Dat gebeurde. Maar dan is al wel bekend dat hij weg zal gaan. Er is niet meer economisch te boeren op deze plek. Hij raakt steeds meer land kwijt aan uitbreiding van Delft en aan rijksweg 19 de latere A4. In 1978 kregen Arend en Ina hun eerste dochter, Sabine. En in datzelfde jaar bood makelaar Van der Wel uit Schipluiden (gespecialiseerd in agrarische objecten) de boerderij met erf en opstallen Tramkade 14 te Den Hoorn te koop aan. In het vroege voorjaar van 1979 werd een voorlopig koopcontract gesloten. Arend jr. vertrok naar Garnwerd in de provincie Groningen. Hij had op dat moment 45 stuks vee, 28 melkkoeien en 17 stuks jongvee.

Hoveniersbedrijf
In mei 1979 werden Piet van der Eijk (1946) en zijn vrouw Joke Koeslag (1946) de nieuwe eigenaren. Ze kwamen uit Delft, samen met hun zonen Arjan (1971) en Sander (1974). Het boerenbedrijf werd met een kleine bestemmingswijziging omgevormd tot hoveniersbedrijf. Er veranderde wel het een en ander. De grote wagenschuur werd afgebroken, maar de hooiberg bleef als herinnering gehandhaafd en werd door de smid Rinus Groot netjes opgeknapt. Voor de grote schuur komt een kasje voor kweek en opslag op de plek waar de boomgaard was. Bouwkundige Piet de Roo, was de architect van de verbouwing. De constructie van de ruim 100-jarige boerderij was goed, maar de nieuwe bewoners willen wonen en werken volgens de eisen van een nieuwe tijd. Bij de verbouwing sneuvelden authentieke elementen zoals een bedstee, het trappenhuis en de stalindeling. Het “ boenhok” met de waterput, de broodoven, de waterstookplaats met daarboven de bijbehorende hammenkast blijven gespaard. De gierput moest verdwijnen, ook een klein slootje wordt gedempt, maar de knotwilgen blijven als herinnering staan. Het hoveniersbedrijf is dan al bijna 150 jaar oud, en maakte zijn vijfde verhuizing mee. Voor de geschiedenis van het bedrijf, klik hier.

Nieuwe veranderingen
Ook de hoveniersfamilie maakt het een en ander mee. In 1985 sneuvelde de grote iep door de iepziekte. Het was een beeldbepalende boom. Gelukkig groeiden de essen, linde en populieren rustig door en bleef de directe omgeving bij Tramkade 14 een ‘groene plek’. In 1989 viel het besluit om de karnmolen te slopen. Hij diende geen belang, de rieten kap moest vernieuwd, maar restauratie was te duur. Binnen een half jaar na de sloop was er een zware brand bij de buren. De regenpijpen smolten door de hitte. Als de karnmolen er nog had gestaan, was die vast en zeker in vlammen opgegaan. En de vraag is wat er dan met de oude boerderij was gebeurd…
In 1993 werd de hooizolder omgebouwd tot kantine, kantoor bedrijfsleider, wasgelegenheid, toiletten en magazijn. In 1995-1998 verrees het aquaduct en de rijksweg A4 achter bedrijf en woning. Niet onverwacht, er was meer dan 25 jaar praten, vergaderen en actie voeren aan vooraf gegaan. De veranderingen in de landelijke omgeving zijn ingrijpend.
Tussen 2001-2005 beëindigde Van der Eijk zijn hoveniersactiviteiten. Het bedrijf werd onder dezelfde naam voortgezet door de Koninklijke Ginkelgroep, de nieuwe huurder van het bedrijfsgedeelte.