De historie van deze samenkomsten is al bijna 200 jaar oud.
Na de 18e eeuw, de eeuw van Verlichting gekenmerkt door vrijheid, gelijkheid en broederschap, ontstond er in het Christelijk geloof onderscheid tussen de vrijzinnigen en de rechtzinnigen. Dit had in de eerste helft van de 19e eeuw een opwekkingsbeweging tot gevolg, bekend onder de naam Reveil.
In Engeland was het J.N. Darby die uit de Anglicaanse kerk trad en verschillende landen bezocht. Bij zijn bezoek aan ons land in 1854 kwam hij in contact met verschillende broeders die actief waren met evangelisatie.
In Delft hadden J.A.Donker en J.Luyten beiden hun lidmaatschap van de Hervormde Kerk opgezegd en kwamen in 1857 als broeders samen rond de Tafel des Heren.
Jan Donker, een rijke boerenzoon, had in het dagelijks leven samen met zijn broer een ijzergieterij aan de Nieuwelaan in Delft. Na het overlijden van deze broer deed Donker de ijzergieterij van de hand. Hij ging aan de Singel in de gemeente Hof van Delft (nu de Spoorsingel in Delft) wonen en wijdde al zijn tijd aan evangelisatie. In 1875 trouwde Donker met Antonetta Molenaar. Het echtpaar vestigde zich aan de Oostsingel, die toen deel uit maakte van de gemeente Vrijenban.
De molenaarsknecht Luyten had een oliefabriek (Koperdraad en Co) aan de Haagweg in Vrijenban. Hij sloot zich in 1857 bij de broeders aan. De Delftse vergadering groeide geleidelijk. Nog bekende familienamen, die in deze groep voorkwamen, zijn: Van Andel, Batenburg, Van Drongelen, Hees (muziekhandel) Vendelbosch, Klaas Rot (oliemolenaar) en Klaas Molenaar (kleermaker).
Jan Donker is degene, die op zeker moment de percelen koopt, waarop later het nu nog bestaande gebouwtje wordt neergezet.
In 1832, toen de eerste Kadastrale kaart van Delft werd gemaakt, werden de twee stukjes grond, waar het uiteindelijk om gaat, aangeduid als ‘huis en erf’ en ‘tuin als erf’. Ze waren toen beide eigendom van een metselaar, Abraham Valk. Die tuin – een grote lap grond, die later kennelijk in stukjes is verkocht -- grensde aan de achterzijde (de noordkant) aan wat toen nog een exercitieveld was, de latere Doelentuin. Vanaf het Rietveld liep er een kleine steeg naar toe. Die steeg werd vroeger ook wel de Nieuwe Buurt of Hofje van Cieremans genoemd. Er stonden heel wat huisjes, de nummers Rietveld 120 c tot en met 176. Ze zijn afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe huizen aan de nieuwe Schutterstraat, de begrenzing van de huidige Doelentuin.
Helemaal
rechts, helaas niet goed te
zien, het zaaltje van de Vergadering der gelovigen. Op
het Rietveld staan hier nog prachtige oude panden. Veel
huizen zijn in de jaren dertig van de vorige eeuw
afgebroken.
(Foto Gemeentearchief).
Op 19 augustus 1880 wordt Jan Donker de eigenaar van deze panden en de bijbehorende grond. De verkopende partij op dat moment was de winkelier J. van Breukeleveen. Het adres was inmiddels gewijzigd in: wijk 6, Rietveld 118/122. De koopsom bedroeg 2855 gulden.
Oude
ansichtkaart met Rietveld rond
1900
(foto collectie Lagendijk)
Het lokaal
Het huidige vergaderlokaal is in 1907 aan het Rietveld 118 gebouwd. De
flauw hellende voorgevel is opgetrokken in een traditionalistische
stijl met invloeden van de Nieuwe Kunst. De halfcirkelvormige boog
boven de entree heeft een sluitsteen met diamantkop en daarboven
bevindt zich een kruisvormige gevelsteen. De gevel wordt afgedekt door
een geprofileerde rand met aan beide zijden een kleine pinakel en in
het midden bekroond door een cirkelvormige versiering.
De
oorspronkelijke dubbele deur is in de tweede helft van de 20ste eeuw
vervangen door een enkele deur met zijpanelen.
Op
26 mei 1925 werd het lokaal met erf, Rietveld 118, ‘uitkomende
aan een slop’, door Anthonetta Jacoba Molenaar, de
weduwe van J.A. Donker, voor 2000 gulden verkocht aan de "Vereniging
tot oprichting en instandhouding van lokalen voor Christelijke
vergaderingen en tot bevordering van Bijbel- en geschriftverspreiding".
Het bestuur bestond uit J.N. Voorhoeve, H.J. Lemkes en C.J. van
Leeuwen. Mevrouw Donker liet zich voor de verkoop vertegenwoordigen
door haar schoonzoon A.W. de Clercq, gehuwd met Antonia Margaretha
Donker.
Op 28 april 1997 draagt deze vereniging het pand
voor een gulden over aan de, op 16 december 1996 opgerichte, Delftse
Lokaalcommissie.
Het pandje, dat een uitgang had in het
nabij gelegen steegje hoort er, afgaande op de huidige Kadasterkaart,
niet meer bij.
In
het steegje bevindt zich dit
vervallen pand, dat vermoedelijk vroeger bij het vergadergebouwtje
hoorde. De gelovigen hadden ook een uitgang in dit
steegje, dat nu van het Rietveld naar de Schutterstraat
loopt. Het pand heeft nu als huisnummer 120d.