Achterom 14 | www.achterdegevelsvandelft.nl | |||
![]() |
||||
Ooit zeilmakerij en schippershuis |
NB: Klik op de afbeeeldingen voor een vergroting. | |||
Achterom
14 is een van de vele pandjes in de binnenstad die sinds een halve eeuw
geleden in handen zijn gevallen van studerende yuppen en sindsdien een
heel nieuw leven zijn begonnen. Daarvoor was het eeuwenlang een
buurtwinkeltje van allerhande neringen, van barbierswinkel tot
sigarenzaak. Gedurende meerdere perioden in haar geschiedenis is het
min of meer een geheel geweest met de twee pandjes ernaast op de hoek
van de Giststeeg.
Bij de zwaarste cholera-epidemie van de 19e eeuw sloeg hier in 1866 het noodlot toe; in enkele dagen stierven destijds in dit huis melkboer Willem van der Kruk en twee van zijn kinderen. Bij een pest-epidemie in 1602 was vermoedelijk eerder al eens iets soortgelijks gebeurd met zeilmaker Jacob Touw en zijn vrouw.
Gemeentelijk Monument
Zeilmakerij
120
jaar lang familiebezit
Vervolgens ging het huis naar zijn dochter Aagje Kortleven. Zij trouwde met Lodewijk de Kruijs en woonde er met hem 41 jaar lang. Voordat zij het huis erfde, had zij ook al een erfenis gekregen van haar grootmoeder, de eerder genoemde Jannitje van Schooten, die er kennelijk warmpjes bijzat. Ook de ouders van Lodewijk hebben aan het einde van hun leven enige jaren bij Aagje en Lodewijk ingewoond, blijkt uit een aantekenboekje van de dominee. In 1784 kocht De Kruijs twee belendende woningen op de hoek van de Giststeeg erbij en voegde die bij het huis. Daarmee werd waarschijnlijk de eerdere ontvlechting van die woningen in 1602 weer ongedaan gemaakt. | ![]() Het huidige Achterom 14. ![]() Het pand op en luchtfoto van circa 20 jaar geleden. ![]() Zeilmaker. Uit ‘Het Menselijk Bedrijf’ van Johannes en Capaares Luiken, 1694. |
|||
Na het overlijden van Aagje Kortleven in 1805 kwam de notaris haar
inboedel uitvoerig beschrijven en werd de woning verkocht aan de om de
hoek wonende grossier Cornelis van der Waal. Deze was door Lodewijk en
Aagje eerder al aangewezen als degene die na hun dood de nalatenschap
moest afwikkelen. Daarmee kwam een een einde aan 120 jaar familiebezit
van het huis aan het Achterom. (Lees hier meer over de inrichting van
Aagjes huis in 1805.) Ex-fuselier en pontonnier Van 1820 tot 1866 woonde hier Hendrik Albers met zijn gezin. Albers was geboren in Zutphen en begin 1820 in Maastricht getrouwd met de in Arnhem geboren Grada Jacoba Heijmans. Grada werkte in Maastricht als dienstmeid en Hendrik diende er als fuselier in het 42e Battalion Nationale Militie 3e Compagnie van het leger van Koning Willem I. Eerder was Hendrik gelegerd in Venlo, Bergen op Zoom en Nijmegen. Na zijn huwelijk verliet hij het leger en verhuisde met zijn jonge echtgenote naar Delft. Zijn vader, Fredrik Albers, was daar als pontonnier verbonden aan de Artillerieschool en woonde op de Gasthuislaan. Die vader was sinds 1818 eigenaar van het huis op het Achterom en bood het jonge paar de woning te huur aan. In 1822 kocht Hendrik het huis van zijn vader. Het moet een vruchtbaar nest geweest zijn, want in het huis werden tien kinderen van Hendrik en Grada geboren. Al was het eerste kindje dood geboren en stierven er twee op jonge leeftijd. Scheren tussen
de behangrollen
|
![]() Fuselier in het leger van de Bataafse Republiek, 1805. ![]() Delftsche Courant, 4 april 1856. ![]() H. Albers had nog meer handel. Delftsche Courant, 18 febr. 1859. ![]() In het dubbele pand (14 en 16) stond kort voor de splitsing het bovenhuis te huur. Delftsche Courant, 11 maart 1864. ![]() Het huishouden had versterking nodig. Delftsche Courant, 26 juni 1863. | |||
Cholera-drama
Willem van der Kruk, zoon van een akkerbouwer, trouwde in 1853 in Delft met de koetsiersdochter Geertruij van der Arend. Na een carrière als brandersknecht in Schiedam begon hij in 1866 met zijn vrouw in Delft een melkwinkel. Voor Willem geen vreemde overstap omdat zijn moeder Hendrika Jansdr. Zwaart sinds 1853 ook al een melkwinkel in Delft bestierde. Ze kochten de woning met winkel met een hypothecaire lening. Het geluk dat het gezin hier hoopte te vinden was hen helaas niet beschoren. Enkele maanden nadat zij in 1866 hun nieuwe behuizing hadden betrokken, werd Delft getroffen door een heftige uitbraak van de cholera. Van de 685 Delftenaren die met de ziekte besmet raakten, overleden er 427 binnen een half jaar. Onder hen ook de 40-jarige Willem van der Kruk. Ook twee van zijn vier zoontjes stierven aan de ‘blauwe dood’: de 11-jarige Arij overleed een dag na zijn vader, en de 3 jaar oude Wilhelmus een dag later. Geertruij stond er als moeder met twee jonge kinderen verder alleen voor met de pas begonnen melkwinkel.
Rijke boer
Huurhuis met nieuwe gevel
Woningonderzoek
Sigarenzaak
Studentenwoning In 1958 koopt student Jaap Creutzberg het huis om er te gaan wonen. Hij was in 1935 in Soerabaia geboren als zoon van een advocaat. In 1961 trouwde hij te Port of Spain in Trinidad met de Engelse Patricia Margaret-Eilen Roe en was toen inmiddels afgestudeerd ingenieur. Het echtpaar vestigde zich vervolgens in Londen. Het huis had Creutzberg na een jaar alweer verkocht aan Prof.
Ir.
Froger, hoogleraar stedebouw, die het ging verbouwen voor zijn oudste
zoon Willem. De tekeningen daarvoor maakte hij zelf op zijn bouwkundig
bureau, het latere “Bureau Froger en Meijsing” aan
de Oude Delft.
|
![]() De cholera zorgde in de zomer van 1866 in korte tijd voor een explosieve sterfte. Grafiek Peter Ekamper. ![]() De melkverkoopster aan de deur. Ingekleurde foto van vóór 1900. ![]() Zoon Piet van der Kruk verkoopt zijn smederij. Delftsche Courant, 24 maart 1886. ![]() De nieuwe bezigheden van Van der Kruk aan het Zuideinde. Delftsche Courant, 24 mei 1897. ![]() Bidprentje voor Geertruida van der Arend uit 1916. ![]() Delftsche Courant, 19 maart 1916. ![]() De bovenwoning te huur. Delftsche Courant, 24 aug. 1933. ![]() Plattegrond van de verbouwing in 1959 waarbij het pand geschikt gemaakt werd voor drie studentenkamers en gezamenlijke woonkamer. Bij de uitbouw aan de achterzijde werd een puntdak vervangen door een plat dak. ![]() Pastoor Willem Froger in functie. |
|||
Piet van der Kruk | ||||
>> Zie hier voor meer informatie over bronnen, eigenaren en bewoners van Achterom 14 | ||||
Geplaatst: 10 februari 2020 | ||||
www.achterdegevelsvandelft.nl - Facebook: www.facebook.com/AchterdegevelsvanDelft - Twitter: twitter.com/AchterdgvDelft |