Oude meesters achter de gevels | www.achterdegevelsvandelft.nl | |
NB: Klik op de afbeeeldingen voor een vergroting. | ||
Tegenwoordig hangen oude meesters bijna alleen
nog in musea of bij miljonairs in Abu Dhabi aan de muur. In vroeger
eeuwen hingen veel Delftse huizen er vol mee. Bij menige
huizengeschiedenis loop je ze tegen het lijf. En dat alleen maar omdat
vanwege hulpeloos achtergebleven weesjes de inboedel beschreven is of
omdat de eigenaar ze wegens rampspoed onverwachts te gelde moest maken,
zoals belastinggaarder Van Buytene van Koornmarkt 41 die in 1748 in
financiële problemen raakte. Hetzelfde overkwam zijn collega
Boudewijn de Man een eeuw eerder op Oude Delft 126. In beide gevallen
gingen doeken van Rembrandt en Rubens onder de hamer.
In de 17e eeuw moeten er zo’n 50.000 schilderijen in Delftse huizen hebben gehangen, is een schatting van de Vermeer-biograaf Michael Montias, die ervoor had doorgeleerd. De meeste waren uiteraard geen museumstukken, maar anonieme schilderwerkjes van minder allooi. Bij graanhandelaar Fangaert op Koornmarkt 25 hing het hele huis vol met zulke bijbeltafereeltjes en ‘banquetjes’. Bij sommigen kon de notaris zich niet inhouden ze het predikaat ‘slecht’ toe te voegen. Een kalandermolen op de Nieuwe Langendijk (26) - een bedrijf om textiel te persen - hing ook vol met anonieme verfwerkjes. Maar de eigenaar had ook zes doeken in huis van de naar Delft uitgeweken Antwerpse schilder Hans Jordaens. Ook damhouder (beheerder van het overslagpunt voor schepen) Cornelis Schaepman op Oude Delft 218 had vier werken van hem aan de muur. Daartussen hing ook een ‘blompot’ van Jacob Vosmaer. Dat bloemstuk is tegenwoordig te bewonderen in het Rijksmuseum. Alleen, op Achterdegevels zijn al drie adressen te vinden waar zo’n bloempot van deze schilder hing: ook bij De Man op Oude Delft 126 en in brouwerij de Conduyt op Oosteinde 135. Op dat laatste adres hingen ook drie penschilderijen van Heerman Witmont, een weinig bekende Delftse schilder van zeestukken. Ze zijn gemaakt met dezelfde bijzondere techniek, waarmee vader en zoon Van der Velde grote naam hebben gemaakt. Notaris Willem de Lange op de Markt (74) had meer schilderijen dan hij op zijn muren kwijt kon, waaronder negen werken van de Utrechtse schilder Cornelis Poelenburch. Veel van die schilderijen kwamen later terecht bij zijn dochter Margaretha in het huis de Candelaer op Hippolytusbuurt 8, die er nog veel meer doeken aan toevoegde, waaronder een “Leeuwenkuil” van Roelant Saverij en diverse andere ‘beesjes’. De bewoners van Koornmarkt 77 waren fan van de Delftse schilder Gillis de Bergh. Ze hadden van hem zeven stillevens in huis. Aan de overkant van de gracht op Koornmarkt 42 hing een ‘juffer aan het clavecimbel’ van Vermeer. In de achttiende eeuw werden zeventiende-eeuwse meesters vooral een hobby van de rijken, die er hele collecties van aanlegden, zoals brouwer Johannes van Loon op Brabantse Turfmarkt 20. Wegens bankroet moest hij zijn Vermeer en Rembrandt in 1736 verkopen. Isaac Knol had op Brabantse Turfmarkt 76 wel 300 doeken, rijp en groen. In de Peerenboom, Oude Delft 194, hingen er honderd, waaronder een Jan Steen. Op Oude Delft 171 had Valerius Röver een privé-museum met acht Rembrandts en een kostbare Paulus Potter, die nu in de Hermitage in St Petersburg hangt. Zie de rijk geïllustreerde schilderijencollecties achter de gevels van: Brabantse Turfmarkt 20Brabantse Turfmarkt 76 Hippolytusbuurt 8 Koornmarkt 25 Koornmarkt 41 Koornmarkt 42 Koornmarkt 77 Markt 74 Nieuwe Langendijk 26 Oosteinde 135-139 Oude Delft 126 Oude Delft 161 Oude Delft 171 Oude Delft 194 Oude Delft 218 Vlamingstraat 36 (Vaak te vinden in gekoppelde
doorlees-pagina)
| | ![]() Een ‘blompot’ van Jacob Vosmaer, tegenwoordig in het Rijksmuseum. In de 17e eeuw hing er in brouwerij de Conduyt op het Oosteinde 135 en op Oude Delft nr 126 en 218 ook zo’n blompot van deze Delftse schilder ![]() Een groot doek ‘Venus en Adonis’ Van de Vlaamse schilder Rubens in de Hermitage in St Petersburg. In 1644 ging het voor 500 gulden onder de hamer uit de failliete boedel van belastingpachter Boudewijn de Man op Oude Delft 126. Een ‘juffer aan het clavecimbel’ in de National Gallery in Londen. Vermeer heeft meerdere van zulke muzikale juffers geschilderd. Een daarvan hing bij Nicolaas van Assendelft op Koornmarkt 42. |
Kees van der Wiel | ||
Geplaatst: 14 maart 2022 / Laatste wijziging: 9 juli 2022 | ||
www.achterdegevelsvandelft.nl - Facebook: www.facebook.com/AchterdegevelsvanDelft - Twitter: twitter.com/AchterdgvDelft |