Markt 11 | www.achterdegevelsvandelft.nl | |||
Stadswaag, fietsenstalling, theater, nu café-restaurant | Kort luisterverhaal op Omroep Delft Radio door Djoeke Hooijmeijer (6-3-2024) |
|||
Het
Waaggebouw aan de Markt is een opvallend pand. Om te beginnen
al vanwege de enorm grote deuren in de voorgevel, die nog
steeds aanwezig zijn. Die stonden vroeger open om handelaren
met grote vrachten, die gewogen moesten worden, makkelijk
binnen te laten. Ook nu staan ze open, maar zijn de
deuropeningen afgeschermd met glas, waarachter de cafébezoekers
een glaasje drinken of een hapje eten.
Ook de plaats van de Waag is bijzonder, aan het smalle deel van de Markt, pal achter het stadhuis. De achterkant van het gebouw staat met zijn voeten in het water van de Wijnhaven. Ernaast is een smalle steeg, een doorgang van de Markt naar de Wijnhaven met een oude, kleine voetgangersbrug over de gracht. In de achtergevel vlak boven het water zijn grote gevelopeningen met bogen, die vroeger werden gebruikt voor het lossen van vracht, die per boot werd aangevoerd. Er kwam heel veel per boot, zoals turf, vee, pluimvee, groenten, boter, kaas. Ten behoeve van deze schepen zaten in de achtergevel dus ook ‘deuren’. Nu zijn het ramen geworden. Eerste stadsrecht De heffing van waaggeld, een stedelijk accijns, betekende bovendien een bron van inkomsten voor de stad. Met het woord waag (op verschillende manieren geschreven als waeghe,waech enz.) werd in eerste instantie een weeginstrument bedoeld, maar later ook het waaghuis waar het toestel zich bevond. Er werd gewogen met een opgehangen twee-armige balans met twee waagschalen (waar ons woord weegschaal van is afgeleid). |
NB:
Klik op de afbeeldingen voor een vergroting
Deze gevelsteen in de achtergevel geeft aan dat bovendien de artsen en apothekers hier vergaderden.
|
|||
Detail Kaart
Figuratief. Rechts van het steegje de twee Waagpanden. |
De situatie
zoals die nu is, onveranderd. |
De Waag staat met zijn achtergevel, bij de brug, in het water van de Wijnhaven. | ||
Uitbreiding en modernisering |
||||
Ambachtslieden Het gilde kwam in financiële problemen toen de Staten van Holland een rechtzaak aanspanden, omdat Delftse goudsmeden een onjuist goudgehalte hanteerden. Het proces duurde jaren, de advocaten waren duur. In 1735 wordt vermeld dat het gilde eindelijk van zijn schulden af is. Pas na 1750 gaat het echt beter en kan er weer worden gefeest. Een kassaldo ging soms helemaal op aan eten en drinken op 1 december, de dag van Sint Eloy, schutspatroon van de goudsmidsgilden. Dat staat ook in het “Recken-boeck”. Zeven stoelen, vier kwispedoors Oude medicijnen |
In 1770 kreeg de Waag een nieuwe voorgevel. In het
|
|||
Een schilderij
van De Waag uit 1850, door L.Roodenburg vanaf de Boterbrug. Stadhuis op de achtergrond. |
Een 19e eeuws
aquarel, ook vanaf de Boterbrug. |
Een sfeervol
plaatje van Peter Odijk uit 1938, met rechts het Stadhuis. |
||
Alles Collectie Gemeentearchief. | ||||
“Stadsfabriek” Theater / Stadscafe |
||||
Ontleend aan tekst van Wim Weve in Monumenten in Delft, aangevuld met andere gegevens. | ||||
Nadere informatie over Markt 11 | ||||
Geplaatst: 2008 / Laatste wijziging: 6 maart 2024 | ||||
www.achterdegevelsvandelft.nl - Facebook: www.facebook.com/AchterdegevelsvanDelft - Twitter: twitter.com/AchterdgvDelft |